تاریخ نگاری زندگی زنده یاد ناصرگیوه چی

به گزارش صدای کشتی آن مرد با چشمان سبزش ،نگاهش و دلش همیشه با کشتی بود.چهره ای از نسل اول مردان مدال آور کشتی ایران؛مردان بی ادعا  و آغاز کننده  مسیر روشن و پرافتخار کشتی ایران.ناصر گیوه چی عضو دومین تیم کشتی ایران بود که در مسابقات المپیک شرکت می کرد همان تیمی که در المپیک با کسب دو نقره و سه برنز آمار خیره کننده ای را به نام خود ثبت کرد.گیوه چی یکی از همان مردان بود که همراه با غلامرضا تختی به مدال نقره دست یافت. محمود ملاقاسمی، توفیق جهانبخت و عبدالله مجتبوی  برنز گرفتند. با هجرت ناصرخان گیوه چی حالا از آن تیم درخشان تنها محمود ملاقاسمی مانده است.

زنده یاد ناصر گیوه چی از دو جهت دیگری نیز قهرمانی متمایز بود . در تاریخ کشتی ایران قهرمانان ملی تمایلی به حضور در عرصه داوری نشان نمی دهند،اما او به داوری نیز علاقه وافری داشت و در این عرصه نیز با قضاوت در رقابت های جهانی و المپیک کارنامه موفقی داشت.ناصر گیوه چی قهرمان کشتی آزاد بود و در این رشته به مدال المپیک و بازی های آسیایی دست یافت اما سال ها به عنوان مربی تیم ملی کشتی فرنگی فعالیت کرد.در بازی های آسیایی ۱۹۷۴تهران او مربی تیم ملی کشتی فرنگی ایران بود.

پایگاه خبری تحلیلی صدای کشتی به پاس سال ها خدمت و حضور وی در عرصه ورزش ملی و کسب افتخارات ارزشمند برای کشتی ایران،شرحی متفاوت از زندگی زنده یاد ناصر گیوه چی را به رشته  تحریر در آورده است.

 کودکی و محله مولوی

مولوی یکی از قدیمی ترین مناطق تهران است.بسیاری از قهرمانان کشتی ایران اهل همین منطقه بوده و دوران کودکی خود را در مولوی گذراندند.سال ۱۳۱۰ ناصرگیوه چی در مولوی به دنیا آمد.فرزند حاج حسن گیوه فروش که بعدها به گیوه چی تغییر نام یافت. خانه آنها در کوچه  طواف ها مقابل باغ فردوس قرار داشت. باغ فردوس به خاستگاه جاهلان و پهلوانان قدیم نیز شهره بود. طیب حاج رضایی نیز بخشی از دوران کودکی خود را در این محله سپری کرده است. محله ای که حالا  در دل تهران بزرگ آرام دارد محو می شود.

 آغاز راه در باشگاه نیرو

آن روزها همه برای  ثبت نام در کشتی به عنوان ورزش اول پایتخت مشتاق بودند؛زندگی در یک محله پهلوان پرور نیز در علاقه مندی ناصرخان به کشتی بی تاثیر نبود. او ۱۴سال دارد که پا به روی تشک می گذارد.می رود در باشگاه نیرو که در آن زمان یکی از باشگاه های متوسط کشتی پایتخت محسوب می شد.اکبر نیکجو دستیار حبیب الله بلور در باشگاه تهران اولین مربی او بود.

گیوه چی در آخرین مصاحبه بلند خود در سال ۱۳۹۲از حضورش در کشتی گفت ،حافظه دقیق او در ثبت خاطرات آن روزها حیرت انگیز است:

“آنجا سالن بزرگی بود که ورزش‌های وزنه‌برداری، کشتی، ژیمناستیک و پینگ‌پنگ در آن انجام می‌شد. من ۱۴ سالم بود که به باشگاه نیرو رفتم و ماهانه دو تومان آبونه می‌دادم. یک شلوار برزنتی کوتاه و کفش کشتی خریدم و شروع به کشتی گرفتن کردم.”

حضور در باشگاه نیرو برای آموختن فنون کشتی تجربه خوبی بود؛اما او روزبه روز پیشرفت می کرد و دیگر حریفان او در باشگاه توان مقابله با او را نداشتند؛برای موفقیت های بیشتر و تحقق آرزوهایش باید به جای دیگری می رفت.او باشگاه پولاد را انتخاب کرد،جایی که نامدارانی چون تختی و زندی در آنجا زیر نظر زنده یاد  حاج عبدالحسین فعلی ،بزرگ مربی تاریخ کشتی ایران تمرین می کردند.پس از آن باشگاه کشتی دارالفنون افتتاح شد،اما هرکسی نمی توانست در آنجا تمرین کند؛آنجا مانند دانشگاهی بود که برای حضور در آن باید از مراحل و آزمون های دشوار عبور کرد.

ناصر گیوه چی حضور در باشگاه دارالفنون را چنین روایت کرده است:

“در دارالفنون نفرات اول تا ششم کشور حق تمرین کردن داشتند. یک مربی ترک به نام سارین بیک در کنار حاجی فعلی و ابوالملوکی، کشتی‌گیران را تمرین می‌دادند. من هم با سروری و فردین تمرین می‌کردم و در وزن پنجم کشتی می‌گرفتم. حسن سعدیان در این وزن ملی‌پوش بود و کشتی را کم‌کم کنار گذاشت و من جای او را گرفتم. در دارالفنون توفیق جهانبخت، کنگرلو، سال‌خوش و علی نوروزی هم حضور داشتند.”ناصر گیوه چی  در باشگاه تاج نیز تمرین کردو تا آخر به آن وفادار ماند؛به قول خودش اولین ورزشکار ابن باشگاه بود!

درخشش در قهرمانی کشور

پنجم مهر ۱۳۳۰ دوازدهمین دوره رقابت های کشتی آزاد قهرمانی کشور به میزبانی اراک برگزار شد. تا پیش از آن همواره تا یازدهمین دوره تهران میزبان مسابقات قهرمانی کشور بود.۶۲ کشتی گیر برتر کشور از ۱۲ استان  به روی تشک رفتند. وقت کشتی ۱۵دقیقه بود،آمادگی جسمانی و استقامت ،حرف اول را در کشتی می زد.گیوه چی در وزن سوم نماینده تهران بود.گیوه چی سرعت عمل بالایی داشت، با اقتدار بالاتر از قاسم شاهی از مشهد و مهدی مقرب از اصفهان بر سکوی نخست ایستاد.  گیوه چی حتی از رقابت های قهرمانی کشور نیز خاطرات  دقیقی داشت:

“در آن مسابقه‌ها کشتی‌گیرانی مثل باقر خطایی، قاسم‌شاهی که لنگ‌کار خوبی بود و مهدی مقرب، حضور داشتند که همه را شکست دادم. همین مقرب فن یک دست یک پا را قبل از امامعلی حبیبی اجرا می‌کرد اما من او را ضربه کردم. در فینال هم فرج شعبانی را بردم و در قهرمانی کشور به مقام اول رسیدم.”

او در کشتی فرنگی نیز به روی تشک می رفت و در این رشته نیز مهارت خوبی داشت.

در پرونده قهرمانی های او ،کسب عنوان نخست وزن سوم مسابقات کشتی آزاد ایران در سال۱۳۳۷ نیز دیده می شود.او بالاتر از قهرمانان نامداری همچون محمد مهدی یعقوبی و حمید توکل به مدال طلا رسید.

اولین نبرد با خارجی ها

به گزارش صدای کشتی در آن سال ها مسابقات کشتی دوستانه با همسایه غربی ایران گاهگاهی برگزار می شود.سال ۱۳۳۰ باشگاه تاج تهران از تیم کشتی دمیراسپورت ترکیه برای انجام  چند مسابقه در رشته‌های آزاد و فرنگی دعوت کرد. ناصر گیوه چی یکی از قهرمانانی بود که برای دفاع از اعتبار کشتی ایران و پایتخت باید با رقیب سرسخت ترکیه ای خود کشتی می گرفت.او برای اولین بار بود که با یک کشتی گیر خارجی سرشاخ می شد؛مسابقه او با قدیر تومرق در پایان وقت قانونی به نفع ناصر گیوه‌چی تمام شد.

درخشش در المپیک

سال ۱۳۳۱ تیم ملی کشتی آزاد ایران باید خود را برای حضور در رقابت های بزرگ المپیک آماده می کرد. هلسینکی فنلاند میزبان پانزدهمین دوره رقابت های المپیک بود.تیم ایران در المپیک ۱۹۴۸لندن حضور یافت اما بدون مدال به کار خود پایان داد ،قهرمانان این بار برای درخشش و کسب افتخار انگیزه زیادی داشتند. رقابت های انتخابی تیم ملی در آن زمان گرمای خاصی داشت.

مسابقات در سالن سیرک برگزار شد،جایی که روس ها در آنجا سیرک برگزار می کردند!

در پایان محمود ملاقاسمی ۵۲ کیلو، محمد مهدی یعقوبی ۵۷ کیلو، ناصر گیوه چی ۶۲ کیلو، جهانبخت توفیق ۶۷ کیلو، عبداله مجتبوی ۷۳ کیلو، غلامرضا تختی ۷۹ کیلو، عباس زندی ۸۷ کیلو و احمدوفادار در ۸۷+،  موفق به تصاحب دوبنده تیم ملی شدند. هیجده روز قبل از آغاز رقابت ها  تیم ایران با سرمربیگری صاییم اریکان ترک،عازم فنلاند شد.سرتیپ دفتری نخستین نماینده ایران در فدراسیون جهانی کشتی  در آن زمان رئیس فدراسیون کشتی ایران بود . برای دفتری افتخار در المپیک پانزدهم اهمیت زیادی داشت.رقابت های کشتی المپیک در آن دوره نیز سطحی فراتر از دوره های پیشین دارد؛به طوری که اتحاد جماهیر شوروی نیز با اقتدار در مسابقات حضور پیدا کرد.همین مساله در برگزاری رقابت ها تاثیر گذاشت و حضور آنان  باعث شد تا اطراف دهکده المپیک مملو از نیروهای امنیتی و حفاظتی شود .

در المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی، کار گیوه‌چی چشم‌گیر و موفقیت او درخشان بود. او در کنار بیست کشتی‌گیر دیگر روی صحنه مسابقه کشتی آزاد بازی‌ها رفت. قرعه او بیست، ولی معدل کارنامه‌اش ۱۹ بود؛ زیرا نمره بیست به بایرام شیت داده شد که به نشان طلا دست یافت. هال کشتی‌گیر انگلیسی، منگاو هندی، عبدالفتاح عیاوی مصری، ریسابورو تومی ناگا ژاپنی، همه در مقابل گیوه‌چی نتیجه را با امتیاز واگذار کردند. گیوه‌چی با پنج نمره منفی، در نهایی با امتیاز، مغلوب بایرام شیت شد و به نشان نقره بازی‌ها دست یافت و جوسیاهن سن آمریکایی هم سوم شد.

گیوه چی با گلایه از حق کشی ها  همیشه می گفت که حق او و تختی در آن مسابقات طلا بوده است:

” در المپیک هلسینکی حق من و تختی طلا بود که به حق‌مان نرسیدیم. در آن زمان خیلی در کشتی حق‌کشی می‌کردند. زندی هم حقش مدال بود که به آن نرسید. داوران در کشتی او در حالی که داشت حریف را خاک می‌کرد، زنگ را چند ثانیه زودتر به صدا درآوردند تا کشتی را ببازد و به جای حضور در کشتی فینال، مجبور شد برای پنجمی کشتی بگیرد. هیچ کس هم نبود که از حق ما در آنجا دفاع کند.”

رقابت های جهانی ۱۹۵۴توکیو

مرحوم گیوه چی در رقابت های جهانی ۱۹۵۴توکیو نیز حضور داشت.رقبای او در توکیو آماده تر از گیوه چی ظاهر شدند . قهرمان سرشناس ما  نتوانست به مدال دست یابد و در نهایت بر سکوی پنجم ایستاد. در آن مسابقات تختی نیز موفق به کسب مدال نشد. توفیق جهانبخت و عباس زندی با فتح طلا و محمد علی فردین با نشان نقره تنها مدال آوران تیم ملی کشتی آزاد کشورمان بوند. کیومرث ابوالملوکی- عبدالحسین فیلی مربیان کشورمان در آن رقابت ها بودند.در وزن ۶۲کیلو یعنی وزنی که گیوه چی کشتی می گرفت. ساساهارا از ژاپن به مدال طلا رسید،بایرام سیت به نقره دست یافت و مدال برنز نصیل نیکولاوموسا شویلی از اتحاد جماهیر شوروی شد.

تجربه دومین المپیک

المپیک ۱۹۵۶ملبورن از تاریخ ۲۲ نوامبرتا  ۸ دسامبر  با حضور ۶۷کشور برگزار شد.

تیم کشتی آزاد ایران در آن مسابقات با دو مدال طلا و دو مدال نقره بهترین نتیجه خود را در تاریخ المپیک ها کسب کرد. گیوه چی که در سال ۱۹۵۵در جشنواره جهانی ورشو لهستان به مدال نقره دست یافته بود؛به لطف تجربه  و دانش فنی خود می توانست  در دومین حضورش در المپیک دوباره افتخار آفرینی کند او پس از پیروزی بر لگدن هیز از آفریقای جنوبی و هال از انگلیس با ناداوری به پن تیلا از فنلاند باخت و از رسیدن به مدال بازماند. گیوه چی به علت افت روحی به بایرام شیت از ترکیه هم باخت و در نهایت با کسب عنوان ششم به کار خود پایان داد.

روایت مرحوم گیوه چی از المپیک ملبورن از موارد  جالب توجه در تاریخ کشتی ایران است،گفته هایی که هیچگاه تایید یا رد نشد:

“در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن من در وزن سوم کشتی گرفتم و در مقابل کشتی‌گیر فنلاندی هر سه داور رای به پیروزی من دادند. من رفتم گرمکن پوشیدم تا برای کشتی بعد آماده شوم. همان زمان حبیبی در حال کشتی گرفتن با حریف ایتالیایی بود و ایتالیایی او را شکست داده بود. فدراسیون جهانی می‌خواست نتیجه‌ را برگرداند و از تیمسار ایزدپناه و معاونش لطیفی پرسیده بودند که می‌خواهید چه کسی از نمایندگانتان به فینال برود. آنها هم گفته بودند حبیبی. به همین دلیل نتیجه‌ کشتی‌ها را برگرداندند و من را مقابل فنلاند بازنده اعلام کردند و حبیبی را مقابل ایتالیا برنده! آن سال حبیبی و تختی طلا گرفتند، یعقوبی و خجسته (خجسته پور) نقره و من هم ششم شدم. اگر نتیجه‌ کشتی من را عوض نمی‌کردند سومی‌ام قطعی بود و برای مدال طلا می‌جنگیدم.”

برنز بازی های آسیایی ۱۹۵۸

سال ۱۹۵۷در مسابقات انتخابی تیم ملی مقابل توفیق جهانبخت شکست خورد.سال بعد دوبنده تیم ملی را تصاحب کرد  و همراه با بزرگانی همچون غلامرضا تختی،امامعلی حبیبی ،عباس زندی و… عازم بازی های آسیایی ۱۹۵۸توکیو شد.کشتی گیران ایران موفق به کسب سه طلا،سه نقره و دو برنز شدند. در توکیو او با دستان مصدوم به  مدال برنز دست یافت.

مرحوم گیوه چی در مصاحبه های با یادآوری  آن روزها گفته بود:

“من برای بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو با غلام زندی تمرین می‌کردم. شب آخر قبل از اعزام او خواست از من زیر بگیرد که دستم را حائل کردم. دستم برگشت و مهره‌ام بیرون زد و نتوانستم تمرین کنم. دکتر گفت مشکل خاصی نیست و باید استراحت کنی. چند روزی که در توکیو بودیم نتوانستم تمرین کنم و با دست مصدوم کشتی گرفتم. حتی پزشکان مسابقات نمی‌خواستند اجازه دهند کشتی بگیرم، اما در هر صورت گرفتم و به مدال برنز رسیدم. سال بعد از آن رقابت‌های جهانی بود و در همان جا بودیم که تلگراف زدند یعقوبی به جای من کشتی بگیرد.”

کتف مصدوم و خداحافظی با دنیای قهرمانی

تمرینات سنگین و مصدومیت های پیاپی همیشه در کمین قهرمانان کشتی است. گیوه چی نیز با مصدومیت سخت از ناحیه کتف مجبور به خداحافظی از دنیای قهرمانی شد. اما این به معنای خداحافظی با کشتی نبود،او با کشتی پیوندی ناگسستنی داشت که تا پایان عمر ماندگار بود…

 حضور در عرصه مربیگری و داوری

پس از دوران قهرمانی او همزمان در دو عرصه داوری و مربیگری فعالیت می کرد. در باشگاه تاج به آموزش کشتی مشغول بود و همزمان دوره های پیشرفته داوری را طی کرد.او به عنوان داور ممتاز بین المللی در المپیک ۱۹۶۸ مکزیکوسیتی و رقابت های جهانی ۱۹۶۱یوکوهاما ژاپن و ۱۹۶۶تولیدو آمریکا قضاوت کرد. وی در رقابت های جهانی ۱۹۶۶تولیدو و ۱۹۶۹ ماردل پلاتا آرژانتین مربی تیم ملی کشتی آزاد کشورمان  و  در بازی های آسیایی ۱۹۷۴تهران مربی تیم ملی کشتی فرنگی ایران بود.

مردی که می گفت هیچ کس تختی نمی شود.

ناصر گیوه علاقه شدیدی به غلامرضا تختی داشت،او هرساله در سالروز درگذشت جهان پهلوان تختی در ابن بابویه حضور پیدا می کرد تانام و یاد دوست و هم تیمی خود را گرامی بدارد.

او می گفت:

“تختی  قهرمان بزرگی بود. البته هر دوره‌ای قهرمان خودش را دارد، اما کشتی گیری مثل تختی ندیده‌ام. او نترس و رو به جلو کشتی می‌گرفت. بعضی‌ها ترسو کشتی می‌گیرند، اما تختی این طور نبود و در کشتی گرفتن جسارت داشت.”

گیوه چی درباره قیاس سایر کشتی گیران آن زمان با تختی هم توضیح داده :

“تختی با همه فرق داشت؛ هم از نظر سبک کشتی گرفتن و هم توانایی های فنی اش. حبیبی دوره ای خیلی خوب شد، ولی کشتی‌هایش ثبات نداشت. مثلا یک بار حریفی را ضربه می‌کرد و گاهی شاید مقابل همان حریف ضربه می‌شد.”

 اردیبهشت غم انگیز

۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ او پس از مدت ها مبارزه با بیماری و کهولت سن در سن ۸۶سالگی به دیار باقی شتافت. پس از فوت جامعه کشتی ایران و بزرگان ورزش با خانواده وی ابراز همدردی کردند.وزارت ورزش نیز در پیامی درگذشت این چهره ماندگار را تسلیت گفت.گیوه چی در قطعه نام آوران بهشت زهرا به خاک سپرده شد.او رفت اما نام و افتخاراتش تا همیشه در تاریخ کشتی ایران ثبت خواهد شد.